Gwarancje dla młodzieży to program wsparcia młodych na rynku pracy. Cała historia rozpoczęła się w grudniu 2012 r. gdy Komisja Europejska przedstawiła koncepcję Gwarancji. 5 miesięcy później, 22 kwietnia 2013 r. Rada Europejska przyjęła zalecenie w sprawie ustanowienia gwarancji dla młodzieży , zgodnie z którym od początku 2014 r. państwa członkowskie zostały zobligowane do wdrożenia Gwarancji. W dniu 30 października 2020 r. na szczeblu UE przyjęto zalecenie w sprawie wzmocnionej Gwarancji dla młodzieży, które zastąpiło powyższe zalecenie.
Zgodnie z zaleceniem Rady, Gwarancje dla młodzieży to zapewnienie wszystkim młodym osobom w wieku do 25 lat dobrej jakości oferty zatrudnienia, dalszego kształcenia, przyuczenia do zawodu lub stażu w ciągu czterech miesięcy od utraty pracy lub zakończenia kształcenia formalnego. Gwarancje dla młodzieży nie oznaczają gwarancji zatrudnienia. Są one dążeniem do zagwarantowania oferty, która bezpośrednio lub pośrednio pozwoli na znalezienie pracy. W Polsce adresatami Gwarancji dla młodzieży są osoby w wieku od 15 do 29 roku życia, w tym zwłaszcza z grupy tzw. NEET (Not in Employment, Education or Training, tj. nie pracujący, nie uczestniczący w kształceniu lub szkoleniu).
Plan realizacji Gwarancji dla młodzieży w Polsce, czyli dokument programowy, w którym określone zostały założenia wdrożenia tej inicjatywy w naszym kraju, został ostatecznie opracowany w kwietniu 2014 r. Warto jednak pamiętać, że ma on charakter "dokumentu kroczącego", czyli jest na bieżąco aktualizowany, tak, aby wykorzystać wszystkie możliwości dla wsparcia młodych na rynku pracy. Jego najnowsza wersja pochodzi z sierpnia 2022 r. i znajdziesz ją tutaj: Zaktualizowany Plan realizacji Gwarancji dla młodzieży w Polsce .
Ważnym elementem realizacji Gwarancji dla młodzieży w Europie jest jej wsparcie dodatkowymi środkami finansowymi, czyli Inicjatywą na rzecz ludzi młodych. Dzięki niej, wsparcie środkami europejskimi dla młodych w Polsce będzie wyższe aż o 255 mln euro!
Razem z Gwarancjami dla młodzieży Komisja Europejska przedstawiła kilka innych inicjatyw służących poprawie sytuacji młodzieży. Dotyczą one przede wszystkim podnoszenia jakości kształcenia zawodowego , wysokiej jakości staży i praktyk oraz zmian w systemie Eures , umożliwiającym wymianę ofert pracy pomiędzy urzędami pracy w całej Unii Europejskiej.
W ramach Gwarancji młode osoby bezrobotne wspierane są przede wszystkim stażami, szkoleniami i innymi formami dokształcania się. Dzięki temu będą w stanie zdobyć niezbędne do podjęcia pracy doświadczenie lub przekwalifikować się, zgodnie z potrzebami pracodawców. Mogą również skorzystać ze wsparcia w zakresie rozwoju przedsiębiorczości w formie bezzwrotnych dotacji z powiatowych urzędów pracy lub pożyczek udzielanych przez pośredników finansowych wybieranych przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Więcej informacji na temat założeń Gwarancji dla młodzieży znajdziesz na ogólnopolskim portalu https://dlamlodych.praca.gov.pl/
Do kogo kierowane są działania?
Wśród adresatów Gwarancji dla młodzieży w Polsce, należy wyróżnić 4 podgrupy, do potrzeb których będzie dostosowana oferta w ramach Gwarancji:
- Osoby w wieku 15-17 lat przedwcześnie kończące naukę – osoby zaniedbujące obowiązek szkolny (do 16 r. ż.) lub obowiązek nauki (do osiągnięcia 18 r. ż.).
- Osoby w wieku 18-29 lata pozostające poza zatrudnieniem, edukacją i szkoleniem (NEET) – w tym osoby wymagające szczególnego wsparcia tj. oddalone od rynku pracy, ze środowisk defaworyzowanych, z obszarów wiejskich.
- Osoby w wieku 18-29 lat zarejestrowane jako bezrobotni – w tym również zarejestrowani studenci studiów zaocznych i wieczorowych.,
- Bezrobotna młodzież oraz poszukujący pracy absolwenci szkół i uczelni w okresie 48 miesięcy od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania tytułu zawodowego, w wieku 18-29 lat – w zakresie wsparcia przedsiębiorczości osób młodych.
- Na szczeblu centralnym:
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – koordynuje wdrażanie Gwarancji dla młodzieży w Polsce, określa priorytety w rządowych dokumentach strategiczno-programowych, uwzględniając realizację celów dotyczących zatrudniania młodych, sprawuje nadzór merytoryczny nad przebiegiem realizacji Gwarancji dla młodzieży, prowadzi sprawozdawczość z wdrażania Gwarancji dla młodzieży, sprawuje nadzór nad OHP w zakresie działań podejmowanych na rzecz osób młodych, współdziała z BGK w zakresie finansowania pożyczek dla młodych, ogłasza konkursy na szczeblu centralnym.
- Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej – zarządza Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i zabezpiecza środki na jej realizację, określa zasady i monitoruje prawidłowość wydatkowania środków przeznaczonych na realizację Gwarancji dla młodzieży pochodzących z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, prowadzi sprawozdawczość z wykorzystania środków Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych oraz Europejskiego Funduszu Społecznego.
- Komenda Główna Ochotniczych Hufców Pracy – koordynuje realizację Gwarancji przez jednostki regionalne OHP.
- Bank Gospodarstwa Krajowego – odpowiada za udzielanie osobom młodym pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej i tworzenie miejsc pracy.
- Na szczeblu regionalnym i lokalnym:
- Wojewódzkie Urzędy Pracy: zarządzają na swoim terenie realizacją Gwarancji, określają priorytety i cele programów, przyjmują i rozpatrują aplikacje od realizatorów w formule konkursów regionalnych, podejmują działania EURES (targi, giełdy pracy, międzynarodowe pośrednictwo).
- Powiatowe Urzędy Pracy: realizują ustawowe działania aktywizacyjne.
- Struktury organizacyjne Ochotniczych Hufców Pracy: Wojewódzkie komendy OHP koordynują wdrażanie przedsięwzięć w ramach Gwarancji na terenie województw, projektują działania na rzecz aktywizacji zawodowej młodych z grupy tzw. NEET, realizują działania skierowane do młodych.
- Pośrednicy finansowi wyłonieni przez Bank Gospodarstwa Krajowego: udzielają pożyczek kandydatom na młodych przedsiębiorców.
- Partnerzy rynku pracy, w tym partnerzy społeczni, agencje zatrudnienia, NGO, podmioty ekonomii społecznej, instytucje szkoleniowe, instytucje dialogu społecznego, gminy i pracodawcy: realizują Gwarancje dla młodzieży w ramach otwartego trybu konkursowego.
